ეს წიგნი ჩემთვის ცივი შხაპივით გამოდგა. ნატურალიზმი არასდროს მყვარებია, პირიქით, ამ მიმდინარეობაზე ყოველთვის გული მერეოდა, იმიტომ რომ ძირითადად ემილ ზოლასეულ გაჭირვებული მეძავების ცხოვრებას მაგონებდა. გაშიშვლებული რეალობა ესთეტური ნამდვილად არ არის, მაგრამ ეს ნაწარმოები შოკია, რომლიდან გამოსვლა მიჭირს და ალბათ ამიტომაც ვწერ ამის შესახებ პოსტს, რომ თავი დამანებოს მასზე ფიქრმა.
“დავჯექი, პირდაპირ იატაკზე დავჯექი, ძაღლივით დაღლილი, უსასოობით გაშეშებული რემდენჯერმე მექანიკურად ვიმეორებ: დაბრუნდა სახლში! დაბრუნდა სახლში! და სრულიად ვდუმდები “_ ამბობს ადამიანი, რომელსაც აღარაფერი გააჩნია, შიმშილის გრძნობას ნახეხიდან აღებული ნაფოტების წუწვნით იკლავს. ეს არის ადამიანი, რომელსაც თავის სარჩენად მხოლოდ წერა შეუძლია, მაგრამ ფანქარიც კი არ აქვს, რომ რამე დაწეროს. ეს არის ადამიანი, რომელიც ამბობს: ” ბოლო კრიზისს ჩემთვის უკვალოდ არ ჩაუვლია. თმისცვენა დამეწყო, თავის ტკივილები მტანჯავდა და ნერვებიც მღალატობდა. დღის განმავლობაში ხელებზე ნაჭრებშემოხვეული ვწერდი, რადგან მათზე საკუთარი ნასუნთქი მაღიზიანებდაო”.
ეს არის ადამიანი, რომელიც ერთ დიდ ლუკმას თუ უბოძებს ღმერთი, მასაც სხვას უყოფს. ეს არის ადამიანი, რომელსაც შეუძლია საკუთარი ღირსების შესანარჩუნებლად ბოლო კაპიკები ესროლოს შეურაცხმყოფელს სახეში და შიმშილზე მეტად საკუთარი სულიერი დეგრადაცია აშინებდეს.
და ასეთი ადამიანი ცხოვრობს ქალაქში სახელად ქრისტიანია “უცნაურ ქალაქში, საიდანაც დამღის გარეშე ჯერ არავის გაუღწევია”. საოცარი ასოციაციები მიჩნდება, თქვენ არა?
“დროთა განმავლობაში, სულიერად და ხორციელად, სულ უფრო და უფრო ნაკლებად ღირსეულად ვიქცეოდიო” ამბობს და უმატებს: “საკუთარი თავის სანუგეშოდ და გულის მოსაფხანად, ჩემს ირგვლივ მოსიარულე ბედნიერი ადამიანების ნაკლოვანებების გამოჩხრეკა დავიწყეო”; “ღარიბი გონიერი ადამიანი მდიდარ გონიერ ადამიანზე გაცილებით უფრო დაკვირვებულიაო.”
ფაქტია, რომ იმ უკიდურეს შიმშილს, რომელსაც ეს ადამიანი განიცდიდა, მის სულიერ მდგომარეობაში საოცარი ცვლილებები შეჰქონდა.
საინტერესოა, გაჭირვებული, უკიდურესად მშიერი ადამიანის დამოკიდებულება ღმერთთან. ოღონდ ეს ადამიანი ინტელიგენტია, საოცრად ამაყი.
ადგილი, რომელმაც ამ მხრივ დამშოკა ალბათ ეს არის: (სრულად მოვიყვან წიგნიდან)
“როცა გარეთ გამოვედი, შუა ქუჩაში გავჩერდი და მუშტებშეკრულმა ხმამაღლა წარმოვთქვი:
_ ჩემო ძვირფასო ღმერთო, ერთ რამეს გეტყვი_ შენ ასეთი და ასეთი ხარ! – შემდეგ კბილს კბილი მივაჭირე და ღრუბლებს გაშმაგებით მუშტი მოვუღერე, _წყეულიმც ვიყო, მაგრამ შენ ასეთი და ასეთი ხარ!
რამდენიმე ნაბიჯი გადავგი და შემდეგ ისევ გავჩერდი. მოულოდნელად გადავსხვაფერდი, გულზე ხელები მორჩილად დავიკრიფე, თავი გვერდზე გადავხარე და ტკბილი, მოკრძალებული ხმით ვიკითხე: “მართლა მიმართე მას, შვილო ჩემო? ამან ყალბად გაიჟღერა. “მას, მთავრული ასოებით, კათედრალივით დიდი ასოებით უნდა ითქვას!”, კიდევ ერთხელ, “მართლა შეჰვედრე მას, შვილო ჩემო? თავიჩავხარე და დამწუხრებულმა ვუპასუხე: “არა”
და ამანაც ყალბად გაიჟღერა
“ბრიყვო, შენ არ ძალგიძს ფარისევლობა! დიახ, უნდა გეთქვა, დიახ, მე შევევედრე მამას და ღმერთსა ჩემსას! და ეს სიტყვები გაჭირვებით, ყველაზე საწყალობელი ხმით უნდა გამოგეთქვა, როგორიც კი ოდესმე გაგონილი გქონდა. აბა, ერთხელაც სცადე! დიახ, ახლა უკეთესია, მაგრამ ამასთან ერთად, ისე მძიმედ უნდა ქშენდე, როგორც დოღგამოვლილი ულაყი. აი ასე!”
ღმერთს მიმართა. დაადანაშაულა საკუთარ გაჭირვებაში ის, რომლის არსებობა არ სჯეროდა, მაგრამ მას მაინც აღმოხდა ეს სიტყვები და მაშინვე საკუთარ თავს დასცინა. ქართველი ლიბერალიზმი გამახსენდა. უფრო სწორად ათეისტი ინტელიგენცია, რომელიც ცინიკურად იხსენიებს რელიგიას. ისინი რომ ღმერთმა მსგავს სიტუაციაში ჩააგდოს, ნეტავ რას იზამენ? ახსენებენ თუ არა “მას”?
რატომ გვახსენდება ღმერთი უკიდურეს გაჭირვებაში? გვახსენდება და ვადანაშაულებთ მას მაშინ, როცა დალხინებულებს საერთოდაც ეჭვი გვეპარება მის არსებობაში და არც კი გვახსოვს.
წმინდა მამებს ამ საკითხზე საკუთარი პასუხი აქვთ –
„სვინაქსარი” ტომი II:
„უფალს ჩვენი სულიერი გაწმენდა და განკურნება სურს და სხვადასხვა განსაცდელს გვივლენს, რისი საშუალებითაც ცოდვისაგან განგვწმედს… როგორც ოქრო გამოიწრთობა ცეცხლში და განიწმინდება წიდისაგან, ასევე იწმინდება ჩვენი სული შეჭირვებისა და განსაცდელის დროს. ამ დროს მივილტვით უფლისაკენ, ხშირად გვახსენდება ღმერთი, სიხარულის ჟამს კი -გვავიწყდება. უფალს სურს, მუდმივად ვიცხოვროთ მისი მცნებებით, ჭირშიც და ლხინშიც. მხოლოდ გაჭირვების ჟამს კი არ მივეახლოთ მას, არამედ კეთილდღეობის დროსაც, ლხინში, რათა საუკუნო განსასვენებელში მუდმივ სიკეთეში ვიყოთ, მუდამ ვიხარებდეთ და ვნეტარებდეთ”. ამრიგად, მღვდელმთავარ დიმიტრის თქმით, უფალი იმიტომ გვაგდებს განსაცდელში, რომ გადავრჩეთ და ეს უდავო ჭეშმარიტებაა.
იოანე სირიელი ერთ მონაზონზე (ვფიქრობთ, თავისთავზე), ამბობდა: „იყო ერთი ღარიბი ბერი, რომელსაც საშინელი ხილვა ჰქონდა: სამი ბერი ზღვის პირას იდგა. უეცრად მეორე ნაპირიდან მოისმა ხმა, რომელიც ასე მიმართავდა მათ:
-აღიჭურვეთ ცეცხლოვანი ფრთებით და გადმოფრინდით ჩემთან.
ორი მათგანი დაუბრკოლებლად გადაფრინდა, მესამე კი იდგა და ხმამაღლა ტიროდა. რამდენიმე ხნის შემდეგ მასაც მიეცა ფრთები, არა ცეცხლოვანი, არამედ სუსტი და აი, დიდი გაჭირვებით გაფრინდა, ხშირად ვარდებოდა წყალში, იტანჯებოდა, მაგრამ მაინც მიაღწია იმ ნაპირს, სადაც მისი თანამოძმენი გაფრინდნენ.
როგორ გავიგოთ ეს ხილვა? მონაზვნები, რომლებმაც ცეცხლოვანი ფრთები მიიღეს, იყვნენ ისინი, ვინც ამქვეყნად უფლისთვის ცხოვრობდნენ, მას ემსახურებოდნენ და არანაირი მიწიერი საზრუნავით არ კავდებოდნენ. უკანასკნელი კი, რომელსაც სუსტი ფრთები ერგო, იმ ადამიანთა რიგებს ეკუთვნოდა, ვინც უბედურების შედეგად მიაღწევს სულის ხსნას. დღევანდელი საზოგადოება ჩაფლულია ყოფით საზრუნავში, მათ გონებით ამაღლება და სულის ხსნა მხოლოდ განსაცდელის მოვლენით შეუძლიათ”.
მართლაც, განსაცდელს უფალი ჩვენდა საცხოვნებლად მოგვივლენს! როდის ლოცულობს ადამიანი გულდაგულ? – განსაცდელის ჟამს. როდის დადის იშვიათად ცოდვილთა შეკრებებზე? – განსაცდელის ჟამს, როდის ხდება ადამიანი უფრო გულუხვი და მოწყალე? – განსაცდელის ჟამს.”
არ იფიქროთ, რომ წიგნში ამ საკითხთან მიმართებაში რამე განვითარდა სწორხაზოვნად. არა, პირიქით,
ამბობს ერთხელ და ამთავრებს: “თუკი ის მცდის და დაბრკოლებებს იმისთვის მახვედრებს, რომ მიმიახლოვოს და ჩემი სული განწმინდოს, თამამად შემიძლია დავარწმუნო, რომ ის ცოტათი ცდებაო.” ჯიუტი ადამიანია:
“შემოქმედის ასეთი თვითნებობის საპასუხოდ, რომელიც სხვათა ცოდვების გამოსყიდვას მე მაიძულებდა, მთელი რიგი ურყევი არგუმენტი მქონდაო”- ამბობს, მაგრამ სად არის არგუმენტები?
ფიზიკურ ტკივილამდე დაყვანილი შიმშილი მას აღარ აძლევს განვითარების საშუალებას. შეცდომებსაც უშვებს და მერე კი ნანობს, თუმცა უშედეგოდ_ როგორც კი საშუალება ეძლევა ისევ იმეორებს იგივეს. “სინდისიო, ამბობ? სისულელეა, შენ ზედმეტად ღარიბი ხარ იმისათვის, რომ საკუთარ სინდისს ელოლიავო”. აბობს ის და თავმოყვარეობადაკარგული, გამწარებული ამბობს:
ქალებს თითქმის კაცებად აღვიქვამდი, სიდუხჭირემ ერთიანად გამომაშროო და მართალიც არის. მისთვის ძვირფას ქალს როცა უხსნის, რომ მასთან შეხვედრის დროს ნასვამი კი არა, მშიერი იყო, ქალი გაურბის. როგორ ნასვამი ვერჩიეო, ფიქრობს და ისევ ღმერთს მიმართავს ”შენ გეუბნები, თუ მართლა არსებობ, სიცოცხლეში და სიკვდილის შემდეგ ჩემი უკანასკნელი სიტყვაა – მშვიდობით. ახლა კი მე დავდუმდები, ზურგს შეგაქცევ და ჩემს გზაზე წავალ.”
ღმერთის უარყოფამდე მისული ადამიანის აზროვნება, მაინც მას ვერ სცდება: ოლეოგრაფიაზე გამოსახულ ქრისტეს ძალიან უცნაური, მწვანე ფერის თმა ჰქონდა. ის მწვანე მდელოების ხშირ ბალახს წააგავდა. მწვანე ბალახმა ბიბლიის ადგილი გაახსენა, სადაც ყოველი ცოცხალი, ხორცშესხმული არსება ბალახთანაა შედარებული, რომელიც ბოლოს იწვის. შემდეგ განკითხვის დღეზე ფიქრობს, როდესაც ყველაფერი ცეცხლში გადაიბუგება.
წიგნს თუ წაიკითხავთ, ალბათ იტყვით რა ღმერთის შესახებ ამოუკრეფია ნაწყვეტები, სინამდვილეში ყოფიერების აღწერას აქ გაცილებით დიდი ადგილი უჭირავსო, მაგარმ მართალი არ იქნებით, გმირს სწორედ რომ ყოფიერებაზე ეშლება ნერვები: “უმნიშვნელო წვრილმანები ჩემს შინაგან სამყაროში იჭრებოდნენ და ძალების ტყუილუბრალოდ დახარჯვას მაიძულებდნენო,” – ამბობს და ალბათ ეს არის ამომავალი ფრაზა. ყოფიერება იჭრებოდა ხელოვანი ადამიანის ცხოვრებაში უხეშად. საკვები მას მხოლოდ სიცოცხლისთვის, ფიზიკური არსებობისთვის სჭირდებოდა. ასეთი ადამიანები ჰაერით უნდა ცოცხლობდნენ.
საოცარი წიგნია ეს “შიმშილი”.
ამ ნორვეგიელი მწერლის საქართველოში ვიზიტის შესახებ ალბათ გსმენიათ კიდეც. ორი ნაწარმოებიც დაწერა, ,მათ შორის ერთი ცოტა დამახინჯებული ფაქტებით სახელად “თამარ მეფე”.
ლურჯი ფრინველის ბლოგი 